Należy wykluczyć z diety wszystkie produkty spożywcze zawierające gluten (nawet śladowe jego ilości). Nawet niewielkie spożycie glutenu może spowodować poważne konsekwencje zdrowotne. Bezpośrednio po rozpoznaniu celiakii zaleca się stosowanie diety bezglutenowej łatwostrawnej, w zależności od stopnia uszkodzenia kosmków jelitowych. Niejednokrotnie konieczna jest eliminacja z diety produktów mlecznych oraz wprowadzenie suplementacji odpowiednimi preparatami witamin czy składników mineralnych.
W późniejszym okresie dieta bezglutenowa powinna być zgodna z zasadami racjonalnego odżywiania. Przed dokonaniem zakupu żywności szczegółowo przeanalizować skład danego produktu oraz upewnić się, że nie zawiera on glutenu. Kiedy artykuł spożywczy zawiera np. białko roślinne bądź błonnik roślinny niewiadomego pochodzenia lepiej zrezygnować z jego spożycia gdyż może być zanieczyszczony glutenem. Należy sprawdzać etykiety produktów, nawet tych które kupuje się stale, gdyż producenci mogą zmienić recepturę produktu. Należy bazować na produktach ze znakiem przekreślonego kłosa.
Należy zwrócić szczególną uwagę na zawarte na opakowaniach informacje typu „może zawierać śladowe ilości glutenu”, „może zawierać zboża zawierające gluten”, „w zakładzie pakowane są produkty zawierające gluten” czy „na terenie zakładu stosowany jest gluten”. Bezwzględnie unikać spożywania takiej żywności.
Co mogę jeść?
Produkty zbożowe
Dozwolone (nie zawierają glutenu)
Zboża: kukurydza, ryż (biały, brązowy, dziki), proso, gryka, amarantus, sorgo, teff, quinoa (komosa ryżowa), tapioka, maniok, sago, owies oznaczony jako bezglutenowy. Mąki: kukurydziana, ryżowa, gryczana, jaglana, amarantusowa (muszą być oznaczone jako bezglutenowe). Kasze: kukurydziana, jaglana, gryczana. Płatki: kukurydziane, ryżowe, gryczane. Otręby: ryżowe, kukurydziane. Skrobia: kukurydziana, ryżowa, pszenna bezglutenowa. Makarony: przygotowane z mąk bezglutenowych, oznaczone jako bezglutenowe, np. kukurydziane, ryżowe. Pieczywo: przygotowane z mąk bezglutenowych, oznaczone jako bezglutenowe. Inne: popcorn, chrupki kukurydziane, ryż preparowany, kaszki dla niemowląt ryżowe i kukurydziane, bułka tarta bezglutenowa, komunikanty i opłatki niskoglutenowe.
Względnie przeciwskazane (mogą zawierać gluten)
Płatki kukurydziane mogą zawierać słód jęczmienny. Mąki ze zbóż dozwolonych (np. gryczana, kukurydziana, ryżowa) nieoznaczone jako bezglutenowe, mogą być zanieczyszczone glutenem.
Przeciwskazane (zawierają gluten)
Zboża: pszenica, żyto, jęczmień, pszenżyto, orkisz, pszenica durum, samopsza i płaskurka (gatunki pszenicy), inne odmiany pszenicy, zwykły owies (ze względu na zanieczyszczenia). Mąki: pszenna, żytnia, jęczmienna, owsiana (ze względu na zanieczyszczenia). Kasze: manna, kuskus, jęczmienna (perłowa, pęczak, mazurska), bulgur, owsiana (ze względu na zanieczyszczenia), kaszki zbożowe błyskawiczne. Płatki: pszenne, jęczmienne, żytnie, owsiane. Otręby: pszenne, żytnie, jęczmienne. Makarony: pszenny, zwykły gryczany, żytni. Pieczywo: pszenne, jęczmienne, żytnie (np. chleb biały i razowy, chleb chrupki, bułki, maca, pumpernikiel, precle) oraz inne nieoznaczone jako bezglutenowe. Potrawy: pierogi, pyzy, kopytka, naleśniki, pizza. Inne: kiełki i zarodki pszenne, komunikanty i opłatki, bułka tarta.
Warzywa i przetwory warzywne
Dozwolone (nie zawierają glutenu)
Wszystkie warzywa świeże, mrożone, konserwowe, w postaci soków i przecierów bez dodatków. Ziemniaki, skrobia ziemniaczana, mąka ziemniaczana.
Względnie przeciwskazane (mogą zawierać gluten)
Sałatki z sosem o nieznanym składzie, chrzan w słoiku, warzywa w puszkach, placki ziemniaczane.
Przeciwskazane (zawierają gluten)
Warzywa zasmażane lub zagęszczone mąką, soki i przeciery warzywne z dodatkiem słodu jęczmiennego, chipsy, seitan (roślinny zastępnik mięsa).
Owoce i przetwory owocowe
Dozwolone
(nie zawierają glutenu)
Wszystkie (świeże, mrożone, konserwowe).
Względnie przeciwskazane (mogą zawierać gluten)
Owoce suszone, wsady owocowe.
Przeciwskazane (zawierają gluten)
–
Nasiona roślin strączkowych i ich przetwory
Dozwolone (nie zawierają glutenu)
Soja, ciecierzyca, groch, soczewica, fasola, bób. Mąka sojowa.
Względnie przeciwskazane (mogą zawierać gluten)
Kotlety sojowe, pasztety sojowe, majonez sojowy.
Przeciwskazane (zawierają gluten)
–
Nasiona, pestki, orzechy i ich przetwory
Dozwolone
(nie zawierają glutenu)
Sezam, siemię lniane, nasiona słonecznika, pestki dynia, chia, orzechy, migdały.
Względnie przeciwskazane (mogą zawierać gluten)
Masło orzechowe.
Przeciwskazane (zawierają gluten)
–
Mięso, ryby, jaja i ich przetwory
Dozwolone (nie zawierają glutenu)
Mięso, ryby i jaja świeże, nieprzetworzone. Wędliny i konserwy oznaczone jako bezglutenowe.
Względnie przeciwskazane (mogą zawierać gluten)
Wędliny, kiełbasy, parówki, konserwy mięsne i rybne, paczkowane mięso mielone.
Przeciwskazane (zawierają gluten)
Wędliny podrobowe (np. kaszanka, salceson, pasztetowa, pasztet), jeśli zawierają dodatki glutenowe. Potrawy panierowane (np. kotlety, filet z ryby, paluszki rybne), kotlety mielone, pulpety
Produkty mleczne
Dozwolone (nie zawierają glutenu)
Mleko (świeże i UHT), jogurt naturalny, kefir, maślanka, ser biały, ser żółty, mleko zagęszczone, mleko w proszku.
Względnie przeciwskazane (mogą zawierać gluten)
Mleczne napoje smakowe, jogurty owocowe, kefiry i maślanki smakowe, produkty mleczne o obniżonej zawartości tłuszczu, mielone sery białe do serników, wyroby seropodobne (przetworzony ser żółty), serki topione, śmietana.
Przeciwskazane (zawierają gluten)
Napoje i desery z dodatkiem mąki pszennej, skrobi pszennej, słodu jęczmiennego, płatków zbożowych bądź innych dodatków zawierających gluten.
Tłuszcze
Dozwolone (nie zawierają glutenu)
Masło, oleje roślinne, oliwa z oliwek, smalec, margaryna.
Względnie przeciwskazane (mogą zawierać gluten)
Majonez, gotowe sosy.
Przeciwskazane (zawierają gluten)
Olej z kiełków pszenicy.
Cukier, desery i słodycze
Dozwolone (nie zawierają glutenu)
Cukier, glukoza, miód, dżem, syrop klonowy, melasa, landrynki, lizaki, budynie i kisiele zagęszczane mąkami dozwolonymi, ciasta upieczone z produktów dozwolonych, ciasta i ciasta oznaczone jako bezglutenowe.
Względnie przeciwskazane (mogą zawierać gluten)
Cukier wanilinowy, kisiele, budynie i galaretki w proszku (do rozrobienia), lody, czekolady i czekoladki, batony, cukierki, gumy do żucia.
Przeciwskazane (zawierają gluten)
Słód jęczmienny, desery i słodycze z mąk przeciwwskazanych bądź z dodatkiem zwykłego proszku do pieczenia, np. herbatniki, wafle, ciasta i ciastka, biszkopty, sucharki, paluszki, drożdżówki.
Napoje
Dozwolone (nie zawierają glutenu)
Woda mineralna, soki owocowe, soki warzywne (bez dodatków), herbata, kawa naturalna, napary ziołowe, kompoty, kakao, czyste alkohole (np. wódka, rum), wino, piwo bezglutenowe.
Względnie przeciwskazane (mogą zawierać gluten)
Herbaty aromatyzowane typu Earl Grey, herbaty owocowe, kawa rozpuszczalna, napoje kawowe typu instant 2 w 1, czekolada do picia, alkohole smakowe.
Przeciwskazane (zawierają gluten)
Kawa zbożowa, kakao owsiane, napoje słodzone słodem jęczmiennym, piwo, napoje alkoholowe ze zbóż przeciwwskazanych.
Przyprawy
Dozwolone (nie zawierają glutenu)
Sól, pieprz, zioła, przyprawy jednoskładnikowe, ocet winny i jabłkowy.
Względnie przeciwskazane (mogą zawierać gluten)
Mieszanki przypraw, np. vegeta, curry, kostki bulionowe, musztarda, keczup, koncentrat pomidorowy, sosy gotowe lub w proszku, posypki i dekoracje do ciast.
Przeciwskazane (zawierają gluten)
Zwykły sos sojowy, zakwas z mąki glutenowej.
Inne
Dozwolone (nie zawierają glutenu)
Proszek do pieczenia bezglutenowy, soda spożywcza, drożdże.
Względnie przeciwskazane (mogą zawierać gluten)
Leki i suplementy diety (brak obowiązku zamieszczania informacji o obecności glutenu na etykiecie), aromaty.
Przeciwskazane (zawierają gluten)
Zwykły proszek do pieczenia.